Η Κριτσωτοπούλα
Διαβάστε ολόκληρο το έργο του Νεαπολίτη Μιχάλη Διαλλινά (Διαλλινομιχάλη) που γράφτηκε το 1912. Θεωρείται το τελευταίο κρητικό έπος. Ο Διαλλινομιχάλης εκτός από την Κριτσωτοπούλα συνέθεσε και άλλα σημαντικά έργα όπως τον Καπετάν Καζάνη, Σμαράγδα η Καινουργιοχωρίτισσα και Ελένη η Καινουργιοχωρίτισσα. Εκτός από την αδιαμφισβήτητη ιστορική και λογοτεχνική αξία, τα έργα του Διαλλινομιχάλη αποτελούν πολύτιμη πηγή για τη μελέτη της κοινωνικής διάστασης των ιστορικών γεγονότων που διαδραματίζονται την εποχή της τουρκοκρατίας.
Η Κριτσωτοπούλα είναι η κορυφαία λογοτεχνική στιγμή του Διαλλινομιχάλη. Πρόκειται για την ιστορία της Ροδάνθης από την Κριτσά.
Η Ροδάνθη ήταν η όμορφη μοναχοκόρη του ιερέα Πρωτόπαπα και ζούσε στην Κριτσά μαζί με τους γονείς της και τον μικρό της αδελφό. Ο πατέρας της την σπούδαζε στο μοναστήρι της Παναγιάς της Φανερωμένης και σκόπευε να την κάνει δασκάλα για να μορφώσει και τους υπόλοιπους χωριανούς (τυπικό δείγμα σχολείου αλληλοδιδασκαλίας). Η Ροδάνθη ήταν καλόψυχη, στοργική, όμορφη και μορφωμένη. Για κακή τύχη της Ροδάνθης, την είδε ο Χουρσίτ Αγάς από το Χουμεριάκο, ο πλούσιος και παντοδύναμος Τούρκος διοικητής της περιοχής. Ο Χουρσίτ Αγάς την ερωτεύτηκε και την ζήτησε για γυναίκα του. Μετά την άρνηση των γονιών της την απήγαγε αφού πρώτα σκότωσε τη μητέρα της. Με την βία ανάγκασε τη Ροδάνθη να ασπαστεί τον ισλαμισμό και την παντρεύτηκε. Την πρώτη νύχτα του γάμου και πάνω στο νυφικό κρεβάτι η Ροδάνθη έσφαξε τον Χουρσίτ Αγά και κατόπιν ανέβηκε στα βουνά και πολέμησε με το αντάρτικο σώμα του Καπετάν Καζάνη. Η Ροδάνθη ντυμένη άντρας και με το όνομα Μανώλης πολέμησε με ηρωισμό και αυτοθυσία τους Τούρκους και έπεσε μαζί με πολλούς άλλους Κρητικούς ήρωες στη μάχη της Κριτσάς, το 1823.
Διαβάστε ολόκληρο το έργο Κριτσωτοπούλα:
Ιστορία του Μεραμπέλου 